کد مطلب:31933 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا اختيارانسان در كل مراحل آفرينش زندگي دنيا و آخرت است ؟ حال اگر اين اختيار مخصوص دنياست آيا در موقعي كه آمدن به اختيار ما نبود و رفتن هم به اختيار مانيست آيا اختيار زندگي در دنيا يك اختيار اجباري نيست؟

در پاسخ اين سؤال مي گوئيم؛ اينكه انسان به عنوان يكي از موجودات اين جهان رفتار و كردار او مشمول قوانين طبيعي است و همچنين تاثير پذيري انسان از شرايط خارجي سخني غير قابل انكاراست اما آيا اين موجب جبرو ناچاري در رفتار و عملكرد انسان مي شود؟

آنچه در اينجا مورد غفلت واقع شده نقش ا ختيارو انتخاب انسان در زمينه افعال اختياري اوست . اگر تمام شرايط خارجي يك كار آماده باشد باز هم نقش نهايي را اختيار و انتخاب انسان ايفاء مي كند نمونه اي كه براي ما بيشتر قابل لمس است حالات ما در ماه مبارك رمضان است درروزهاي اين ماه ،مسلمانان همچون ساير ماهها و روزها تشنه و گرسنه مي شوند و ميل به غذا پيدا مي كنند دسترسي به غذا نيز دارند اما غذا نمي خورند چرا ؟ آيا جز اين است كه مختارند و مي توانند آنگونه كه بخواهندعمل كنند ؟

البته اختيار انسان در كل مراحل آفرينش مطرح نمي باشد بلكه انسان نه در كارهايش مجبور است و نه رهاشدهو به خود واگذار شده بلكه در همه امور و اعمال خود مختار است اما در عين حال محتاج خداوند مي باشد .بهترين عبارت همانست كه در نماز چند مرتبه تكرار مي كنيم : بحول ا... و قوته اقوم واقعد : با استعانت از حول وقوه الهي من بر مي خيزم و من مي نشينم. اين من هستم كه بر مي خيزم و مي نشينم اما اگر نيروي خدا داد نباشد نمي توانم انتخاب كنم ، اراده كنم و انجام دهم .درهمه اين امور نيازمند به خدا هستم ، يعني بين جبر و تغويض ( اختيار و اجبار ) قرار گرفته ام ، اين نظريه الهام گرفته از پيام آسماني قرآن كريم و فرمايشات امامان معصوم ( است كه فرموده اند :

((لا جبر و لا تفويض بل امر بين الامرين : نه جبر ونه تفويض بلكه راهي معتدل ميان اين دواست.

بين صبر و اختياري تا ابد تا كه بگذارند بر جسمت لحد

(بين امرين) استاين دار فناتا كه بپيونديم بر دار بقا

هر چه هست او ميكند اندر جهان خاك وافلاك و جهنم يا جنان

ليك ما را هم نصيبي از عملداده آن دلدار در دار عمل

براي اطلاعات بيشتر مي توانيد به بخش بررسي اختيار انسان در نظام آفرينش ( جبر يا اختيار ) از كتاب آموزش عقايد نوشته آقايان محسن غرويان ، محمد رضا غلامي و سيد محمد حسين مير باقري از صفحه 200 تا 218 مراجعه كنيد (جلد اول )

پس از آنچه عرض شد نتيجه مي گيريم كه :

اولاً ما هميشه بوده ايم و چنين نيست كه خلقت ما از دنيا شروع شده باشد و دنيا اولين منزل ما نيست لكن از ازل كه بوده ايم محتاج و نيازمند بهخداوند بوده ايم و هستيم و خواهيم بود .

ثانياً عقيده شيعه اين نيست كه همه چيز اختيار است و جبر اصلاًوجود ندارداما مقدارجبري كه در خلقت وجود دارد لازمه سعادت انسان است . اگر از يك دانش آموز بپرسند توبه اجبار نمره قبولي آورده اي يا از روي اختيار ؟ مي گويد البته نتيجه سعي و تلاش خودم بود ولي نمي شود قوانين خوب مدرسه را كه دانش آموز مجبور به تبعيت از آن بود را منكر شد ، بلكه اگرآن قوانين نبود بعيد بود كه دانش آموز موفق شود .من وشما نيز دوطفل دبستان نظام خلقت هستيم ، حكيم دانا ، خداي توانا محيطي براي رشد و كمال ، فراهم نموده است و درس خواندن يا نخواندن در اين مدرسه را به اختيار ما گذاشته است مبادا غفلت كنيم ،سال و عمر به آخر رسد و لحظه امتحان فرارسد و من وتو همچنان دراين انديشه باشيم كه به جبر آمده ام يا به اختيار .







منابع و مآخذ :

آموزش عقايد، جلد1،نوشته آقايان : محسن غرويان - محمد رضا غلامي- سيد محمد حسين مير باقري. ص200تا218(خلاصه)